priredila: Sanja Jović

 

Mesta na Zemljinoj površini naročito izložena zemljotresu označena su crnim tačkama

Ploče Zemljine kore koje se sporo pomiču mogu se ukleštiti i zatim iznenada iskliznuti dok se taru jedna o drugu. Takva okliznuća stvaraju snažne vibracije koje nazivamo zemljotresima. Engleski geolog Šon Mičel (1724-1767) prvi je 1760. godine izneo zamisao da su potresi talasi koje pokreće pomicanje masa stenja kilometrima ispod površine, a 1855. godine italijanski fizičar Luiđi Palmijeri (1807-1896) izradio je prvi seizmograf za proučavanje tih talasa. Seizmografska proučavanja pokazala su da se talasi zemljotresa pojavljuju kao površinski i kao unutrašnji talasi. Prolaz kroz unutrašnjost je svojevrsna "prečica", pa zato unutrašnji talasi prvi stižu do seizmografa. Snaga kojom unutrašnji talasi potiskuju površinske do seizmografa indikacija je o tome koliko je daleko izvor, tj. epicentar zemljotresa. Danas ima više stotina seizmografskih stanica na svim kontinentima, uključujući i Antarktik, a vibracije jačih potresa mogu se otkriti i na velikim udaljenostima, praktično svugde na Zemlji. Nešto od tih potresa može se čuti uhom. Po Prajeru, naše uho je sposobno da oseti primarne talase od 14 kHz donje granice čujnosti (do 24 kHz gornje granice čujnosti). Ali, to je mali deo mnoštva talasa i sasvim nedovoljan za predviđanje nesreće.

Prethodna stranica