|
|
|||||
|
|||||
|
|||||
| SVEMIR |
|
"Vatromet"
supernove priredila:
Sanja Jović |
| Svemirski
teleskop "Habl" snimio je "vatromet" u duginim bojama
koji potiče od stare supernove čiji je umirući sjaj prvi put stigao
do Zemlje pre oko 320 godina. Novi snimci prikazuju crvene, bele, plave,
ružičaste i zelene zrake gasova koji se šire iz Kasiopeje A, ostatka
masivne zvezde u sazvežđu Kasiopeja, nazvanog prema jednoj etiopskoj
kraljici. Boje se pojavljuju zbog sjaja hemijskih elemenata u pojedinim
ostacima. Tamnoplavi delovi, na primer, najbogatiji su kiseonikom, a
crveni sumporom. Velika zvezda eksplodirala je pre više od 10 000 godina,
ali je bila toliko daleko da prizor njenog umiranja nije bio vidljiv
na Zemlji do pred kraj 16. veka - toliko je trebalo da svetlost stigne
do nas, kako objašnjavaju naučnici.
Ostaci Kasiopeje A tokom raspadanja formiraju spektakularni "svemirski vatromet" Supernova se prostire na 13 svetlosnih godina (jedna svetlosna godina iznosi oko 10 milijardi kilometara, što je udaljenost koju svetlost prevali za godinu dana). Snimci pokazuju da su se iz ostataka stare zvezde oblikovale hiljade malih oblaka gasa koji se hlade, a učestvovaće u stvaranju novih generacija zvezda i planeta. Naše Sunce i njegove planete su takođe nastali od ostataka supernove koja je eksplodirala pre više milijardi godina. Kasiopeja A je bila 15 do 25 puta masivnija od Sunca, a imala je prilično kratak životni vek, tipičan za tako velike zvezde. One, naime, potroše svoje nuklearno gorivo za nekoliko desetina miliona godina, što je znatno manje od više milijardi godina koliko "živi" naše Sunce. Kada velike zvezde utroše gorivo, unutrašnjost im se urušava, pri čemu se oslobađa velika količina gravitacione energije, a najveći deo zvezdane mase odbacuje se u svemir brzinom i do 72 miliona kilometara na sat.
|
