Duklja
(Crna Gora)
Duklja
(Doclea) je najznačajniji i najveći urbani centar formiran u vreme
rimske dominacije u Crnoj Gori. Grad je osnovan u prvoj deceniji
I veka nove ere. Smešten je na zaravnjenoj terasi koja se uzdiže
na samom ušću reke Zete u Moraču.
Grad je po ilirskom plemenu Docleata nazvan Doclea (Duklja). Sredinom
I veka, za vreme dinastije Flavijevaca, možda za vlade Vespazijana
ili Domicijana, dobio je status municipijuma. Krajem I i početkom
II veka doživljava uspon. Administrativnom podelom Rimskog carstva
297. godine, postaje glavni grad novoosnovane provincije Prevalis.
U IV i V veku biva zahvaćen prodorom varvarskih naroda kada počinje
da gubi svoju moć. Početkom V veka razaraju ga Goti, a 518. godine
ruši ga snažan zemljotres. Nakon obnove, Sloveni ga ponovo razaraju
620. godine kada definitivno gubi antički karakter.
Arheološka istraživanja Duklje započeta su krajem XIX veka (Rovinjski
i Munro) a nastavljena su od 1954. do 1964. i ponovo 1998. godine.
Iako prirodno zaštićena okomitim liticama Morače, Zete i potoka
Širalije, Duklja je sa svih strana opasana moćnim bedemima sa kulama.
Zbog nepravilnog prostora na kome je smešten, grad je koncept rimskog
urbanizma prilagodio konfiguraciji terena. Na preseku dve glavne
ulice formiran je gradski trg - forum sa monumentalnom bazilikom
na zapadnoj strani, zgradom kurije na severnoj i brojnim drugim
manjim objektima sa ostalih strana. Duž delimično otkopane ulice
koja je vodila od severozapadne ka jugoistočnoj gradskoj kapiji,
podignute su reprezentativne građevine javnog karaktera: slavoluk,
tri hrama, od kojih je jedan posvećen boginji Romi a drugi boginji
Dijani, gradsko kupatilo - terme i monumentalna stambena palata.
