Statut Kotora
U
istorijskom arhivu u Kotoru, u zbirci štampanog materijala čuva
se izuzetno dragocena knjiga koja nosi naslov “Statut i zakoni grada
Kotora” ili u originalu “Statuta et leges civitatis Cathari”.
Uporedo sa municipalnim razvojem srednjovekovnog Kotora, razvijale
su se i sve one institucije koje su bile neophodne da se različiti
odnosi u životu grada pravno normiraju. Kako su sve odluke kotorskih
veća postajale zakon i kako su vremenom bivale sve brojnije, radi
njihovog lakšeg korišćenja, morala je da usledi i njihova kodifikacija.
Zbirka kotorskih zakona sačuvana je u tri rukopisa i u desetak štampanih
izdanja iz 1616. godine, od kojih se jedno nalazi u Istorijskom
arhivu u Kotoru. Što se rukopisa tiče, jedan se nalazi u biblioteci
sv. Marka u Veneciji, drugi u biblioteci porodice Kapor na Korčuli,
dok se treći nalazi u Bogišićevoj biblioteci u Cavtatu. Bitnijih
razlika između rukopisa i štampanih izdanja nema, osim što je kod
štampanih jezik doteraniji, a interpunkcija pravilnija. Svi su pisani
na latinskom jeziku.
Kotorski statut ima četiri dela sa posebnim naslovima. Prvi deo,
koji nosi opšti naslov “Statut i zakoni grada Kotora”, sadrži 44
poglavlja, od kojih poslednje nije zakon već italijanski prevod
falsifikovane povelje cara Dušana. Ovaj prvi deo završava se overom
kotorskog rektora i providura Mihaila Ema i nosi datum 24. avgust
1491. godine. Najstarije poglavlje prvog dela potiče iz 1301. a
najmlađe iz 1425. godine. Drugi deo Statuta
sadrži odluke kotorskih veća sa zakonskom snagom koje su donešene
u vreme kada je Kotor bio pod vlašću bosanskog kralja Tvrtka I,
odnosno od 1383. do 1420. godine. U trećem delu
Statuta nalaze se dokumenta o predaji grada Kotora Veneciji, dok
se u četvrtom nalaze zakoni doneseni pod mletačkom vladavinom, odnosno
posle 1420. godine. Prva odluka iz četvrtog dela nosi datum od 2.
februara 1421. godine iza koje sledi niz različitih odluka donošenih
u relativno kratkim vremenskim razmacima, među kojima je poslednja
doneta 23. aprila 1444. godine.
