Jugoslovenska vlada mogla je ranije u svojoj politici prema Bugarskoj da računa na izvesnu saradnju Grčke. Ali kako se Grčka za vlade kralja Konstantina pokazala kao nepouzdan saveznik to su odnosi posle rata prilično ohladneli. Sem toga, do poraza u leto 1922. god., kad je likvidiran i taj režim, grčki glavni interes bio je upućen prema Maloj Aziji, gde je bilo s početka mnogo izgleda da se tamo proširi njihova oblast i uticaj. Posle tog poraza i unutrašnjih kriza Grčka je izvesno vreme bila kao paralizovana. Menjali su se ljudi, režimi i oblici uprava. Tek 1923. god. došlo je do sporazuma o jugoslovenskoj slobodnoj zoni u Solunu, preko koje je imao da ide sav južni uvoz i izvoz iz naše države u Sredozemni bazen, ali su Jugosloveni taj ugovor otkazali. Novi ugovor o savezu sklopljen je tek 17. avgusta 1926., za vlade diktatora generala Pangalosa. Ali šest dana posle tog ugovora Pangalos je bio oboren, u dobroj meri po talijanskim sugestijama i iz straha od Italije. Grčka nije želela da zbog Jugoslavije sama dođe u sukob sa moćnim susedom, koji bi joj mogao doneti mnogostruke opasnosti. Tek posle sporazuma s Italijom došlo je u martu 1928. do novog ugovora o solunskoj zoni i do novog pakta o prijateljstvu.

Prva država sa kojom je Jugoslavija sklopila savezni ugovor, 14. avgusta 1920., bila je Čehoslovačka Republika. Taj savez sa bratskom slovenskom državom bio je i najprirodniji. Između Čehoslovaka i Jugoslovena postojala su kroz ceo XIX vek vrlo žive kulturne i političke veze. Mnogi Česi delovali su kao kulturni radnici među Jugoslovenima. Pavle Šafarik, učeni slavista, vodio je duže godina srpsku gimnaziju u Novom Sadu i prvi je počeo naučno ispitivati i izdavati naše stare spomenike. Njegov unuk, savesni i studiozni Konstantin Jiriček dao je najbolju Istoriju Srba i mnogo prvorazrednih studija i knjiga iz prošlosti svih balkanskih naroda. Najbolji deo srpske i hrvatske omladine prve polovine XIX veka vaspitavao se u krugu Jana Kolara i Ljudevita Štura i dobio tu široka shvatanja o slovenskoj uzajamnosti i misiji. Tako će u drugoj polovini toga veka duboko delovati svojim realističkim rodoljubljem Toma Masarik i praška škola. Čehoslovački politički ljudi, Masarik, K. Kramarž, V. Klofač, Milan Hodža i dr., odavno su sarađivali s našim ljudima, zalagali se za naše stvari i propovedali potrebu praktične slovenske solidarnosti. Za vreme Svetskog Rata Masarik i njegov glavni pomagač Eduard Beneš sarađivali su neposredno s Jugoslovenima i po Masarikovim rečima stalno su preporučivali "najpotpunije ujedinjenje Jugoslovena". Oni su raščistili sa starom devizom Palackoga, da bi Austriju trebalo stvoriti kad je ne bi bilo, i preduzimali su sve što su mogli, s nama zajedno, da se sruši Austro-Ugarska Monarhija. S njenim slomom došlo je njihovo oslobođenje i ujedinjenje, isto kao i naše. Posle sloma i naša i čehoslovačka država, u kojoj je Masarik postao pretsednik republike, imale su nekoliko zajedničkih političkih gledišta, ali su od njih dva bila najbitnija: 1) da se održi stanje stvoreno ugovorima o miru, i 2) da se onemogući restauracija Habzburške dinastije, koja bi opet počela sa svojim spletkama. Čehoslovačka je u to vreme naročito zazirala od Mađarske.

Mađarska, koja je bila ugovorom o miru prepolovljena, preživljavala je teške krize. Jedno vreme je u njoj vladala i boljševička diktatura, koju su silom ugušili susedi i narodna garda današnjeg državnog guvernera Nikole Hortija, bivšeg austriskog admirala. U proleće 1921., 23. marta, stigao je iz Švajcarske u Mađarsku bivši car i kralj Karlo, da primi vlast u toj državi. Ali se nije mogao održati. Jugoslavija i ostali susedi bili s tom odlučno protivni, isto kao i velike sile, sem izvesnih krugova u Francuskoj. Savet ambasadora u Parizu doneo je odluku, koja je otsečno kazivala načelno gledište, "da bi restauracija Habzburga poremetila osnove mira." Karlo se posle toga morao vratiti. Jugoslavija, Čehoslovačka i Rumunija bile su u tom pitanju potpuno solidarne. Na inicijativu Čeho-slovačke došlo je potom do odluke, da se njihova solidarnost potvrdi i formalnim savezom. U pregovorima od 7-10. juna 1921. stvorena je takozvana Mala Antanta, koja nije imala ničeg agresivnog i koja je samo htela očuvati stečene položaje. Između Rumunije i Jugoslavije postojao je savezni ugovor od 7. juna, koji se odnosio i na čuvanje mira na Balkanu, u glavnom u odnosu prema Bugarskoj. Taj savez je učvršćen i rodbinskom vezom između oba vladarska dvora, kada se kralj Aleksandar, 8. juna 1922., venčao s Marijom, ćerkom kralja Ferdinanda.

Još te godine ovaj savez imao je da izdrži prvu probu. Pozivan od izvesnih avanturista, guran od svoje ambiciozne žene, ohrabren od Francuske sam naivan i slobodovoljan, car Karlo je u jesen 1921., 20 oktobra, ponovo stigao u Mađarsku. Jugoslavija i Čehoslovačka naredile su odmah tim povodom delimičnu mobilizaciju. Velike sile, bojeći se većih zapleta, uzele su stvar u svoje ruke. One su uzele na sebe, da uklone cara iz Mađarske i da ga prebace čak na Madeiru, kako ne bi mogao biti više opasan. Tamo je naskoro i umro ostavljajući pretendentske ambicije svom najstarijem sinu Otonu.

Odnosi Jugoslavije sa Poljskom bili su manje srdačni nego sa Čehoslovačkom, ali su stalno prijateljski. Od 17. septembra 1926. postojao je između njih i formalni pakt prijateljstva. Od slovenskih država jedina je bila Rusija ili, službeno, Savez Sovjetskih Republika, s kojom sve do 1940. god. nije bilo nikakvog zvaničnog dodira.

Poslednje godine svoga života kralj Aleksandar je posvetio sređivanju odnosa na Balkanu. Suparništvo velikih sila bacalo je i jugoistočnu Evropu u nemir i izazivalo na tom opasnom području rastrojstvo i nepoverenje. Kralj Aleksandar se trudio, da se politika balkanskih naroda vrati na jedino moguću zdravu osnovu "Balkan balkanskim narodima". Velike sile nisu nikad nesebično prilazile balkanskim problemima i balkanski narodi, kad su primali njihove sugestije, tobože u svom interesu, bivale su često puta samo oruđe. I pre, kao i posle rata, bilo je sila, koje su htele da iskorišćavaju balkanske antagonizme za svoje ekspanzije. Prema njima i njihovim ciljevima mogao se suprotstaviti samo jak bedem balkanske solidarnosti. Privatnom iniciativom, koju je vlada s pažnjom pratila i pomagala počeli su pregovori o stvaranju jednog balkanskog pakta. Posle je sam kralj Aleksandar uzeo na sebe lično da radi na tom delu. Godine 1933. on je otišao u Bugarsku, na Crno More, gde se sastao sa kraljem Borisom, a u Carigradu utvrdio prijateljstvo sa glavnim junakom i preporoditeljem nove Turske, Kemalom Ataturkom. Potom je počeo pregovore na Krfu sa grčkom vladom. Nastavio ih je i sa Bugarima ako i ne da ih sasvim pridobije za saradnju, a ono da bar ublaži stare oštrine. Krajem 1933. godine stigao je kralj Boris sa suprugom prvi put u zvaničnu posetu Beogradu, a kralj Aleksandar, neposredno pred svoj put u Marselj, išao je u Sofiju. Ali Bugarska, isto kao ni Albanija, nije htela prići balkanskom paktu. Ona, sa stalnim revizionističkim stavom, nije htela priznati osnove toga pakta, koji je tražio uzajamno poštovanje stvorenog stanja. Albanija, zavisna od Italije, nije imala slobodne volje. Ostale četiri države Balkana Jugoslavija, Turska, Rumunija i Grčka nastavile su pregovore i 9. juna 1934. svečano je u Atini potpisan balkanski pakt "u želji da se doprinese učvršćivanju mira na Balkanu". "Čvrsto odlučni da osiguraju poštovanje već postojećih obaveza i održanje teritorijalnog reda, ustanovljenog danas na Balkanu" potpisnici tog pakta prišli su poslu i završili ga sa uspehom. Uplašena, da je taj pakt ne uvuče u nezgode sa Italijom, atinska vlada dala je posle naknadnu izjavu, da taj pakt važi samo za odnose na Balkanu i za balkanske države, koje bi htele remetiti stvoreno stanje.

Za to vreme u Nemačkoj se spremaju sudbonosni događaji. Versaljski nepovoljni mir, reparacije, teška privredna kriza, uvređeno samoljublje izazvali su u zemlji sve veće jačanje nacionalističkih i osvetničkih elemenata i posle raznih buna i "pučeva" došao je u januaru 1933. na vlast Adolf Hitler. To je bio bojadžiski radnik višeg reda, strastan agitator i vatren govornik. U ratu se borio sa uverenjem, a posle rata, kao vođa nacionalsocialista u Bavarskoj, ustao je energično protiv vladinih popuštanja Francuskoj i protiv ponižavanja i diktata Versajskog Mira. Njegova prva pobuna u Minhenu 1923. god. nije uspela, ali je on od tada sve više dobijao dok 30. januara 1933. nije postao kancelar, potom diktator i na kraju, 19. avgusta 1934., pretsednik Nemačke Republike. Uzevši svu vlast u svoje ruke on je, od prvog dana, svu aktivnu snagu Nemačke upregao da se spremi za nove velike vojničke podvige. Protivnike je sve ućutkao bezobzirnom silom. Sva je sredstva upotrebio za naoružanja, a svu je zemlju pretvorio u vojnički logor. Disciplinovana, pokorna, vođena s planom, Nemačka je za četiri-pet godina postala prva vojnička sila Evrope, sva u čeliku, motorizovana više od svih, sa najmnogobrojnijom avijacijom, spremna na sve. Hitler je hteo moćnu ujedinjenu Nemačku i životni prostor za nju i u kolonijama, koje su joj bile uzete, i u Evropi. Njegova želja imala je biti pravo, a njegovo sredstvo gruba primena sile. U Nemačkoj je uklonio sve pokrajinske vlade i separatističke tradicije, a potom se rešio da izvede ujedinjenje svih Nemaca. Od evropskih sila dobio je kao prijatelja samo Italiju, koja mu se približila zbog svog suparništva sa Francuskom; zbog svoje fašističke ideologije, koja je bila antidemokratska, i slična nacionalsocijalizmu; i najposle zbog protivnosti prema Engleskoj, koja se sve više zaoštravala posle talijanskih pretenzija u Abisiniji i severnoj Africi uopšte. Kad je Italija 1935. god. ušla u rat s Abisinijom englesko-talijansko razilaženje postalo je očigledno za ceo svet.

Kad se dovoljno spremila, gotova na sve eventualnosti, Nemačka je od 1936. god. počela svoju aktivističku politiku. U martu 1936. nemačka vojska je posela demilitarizovanu rajnsku oblast; u istom mesecu 1938. god. Nemci su poseli Austriju. Na red je potom došla Čehoslovačka. Predosećajući opasnost Čehoslovačka je, pored ranijeg ugovora sa Francuskom, još 16. maja 1935. sklopila savez sa Rusijom. Ali kad je u septembru 1938. nemačka vlada energično zahtevala predaju Sudeta njoj, u ime nacionalne pravednosti, Čehoslovačkoj je savetovano sa svih strana da popusti. Ona je to i učinila, da spase mir Evrope i svoje ostalo nacionalno područje. Hitler je svečano izjavljivao, 12. septembra te godine, da Nemačka ima granice koje su "nepromenljive i konačne" i koje mogu Evropi "dati osećanje sigurnosti i mira". Međutim, brzo posle toga spremane su druge odluke. Već u proleće iduće godine Čehoslovačka je bila raskomadana. Češku je oglasila Nemačka kao svoj protektorat, a Slovačkoj je dala prividnu samostalnost, ali je uzela kao svoju saveznicu i uvela u nju svoje vojničke pretstavnike. Za primerom Nemačke pošla je i Italija, koja je velike nedelje 1939. god. učinila kraj samostalnosti Albanije.

Ti postupci izazvali su, prirodno, veliko iznenađenje i ogorčenje svega slobodoljubivog sveta. Evropska ravnoteža bila je pomerena iz osnova, a u ceo svet je unesen elemenat nepoverenja, neizvesnosti i straha pred daljim komplikacijama. Nemačka i Italija gazile su bezobzirno sve međunarodne ugovore, i svoje sopstvene obaveze, i svoje reči, i tražeći novi poredak u svetu naturale su svoju volju i svoju vlast sa cinizmom kome je retko bilo ravna. Odmah posle Čehoslovačke Nemačka se javila sa svojim zahtevima i prema Poljskoj. Engleska i Francuska, da spreče novu nasrtljivost i prema Poljskoj i prema drugom državama, ponudile su svoje garantije ugroženim zemljama Poljskoj, Rumuniji, Turskoj i Grčkoj i sklopile su saveze sa njima. Nemačka i Italija sklopile su 22. maja 1939. i formalni savez smatrajući sebe kao osovinu buduće Evrope. Spremna na sve, i ne popuštajući, berlinska vlada je ostala uporna i napadajući Poljsku 1. septembra 1939. izazvala je novi svetski rat.

Naša država ostala je van ratnog sukoba. Njezini odnosi sa Francuskom posle marseljskog atentata i posle procesa koji je bio s njim u vezi osetno su ohladneli. Ali Jugoslavija nije mogla prići ni drugoj strani, jer je talijansko držanje prema njoj bilo stalno neprijateljsko. I posle sklopljenog sporazuma od 25. marta 1937., odnosi nisu postali mnogo iskreniji. Rim je i dalje ostao izvor svih smutnja protiv nas. Od Nemačke je ogromnu većinu našeg naroda odbijao grubi metod sile u odnosu prema Česima i Poljacima, koji nije obećavao mnogo dobra ni ostalima. S toga politika Milana Stojadinovića sa naslonom na sile osovine nije imala nikakva odjeka u narodu, iako nam je donosila izvesne praktične rezultate. U novom svetskom požaru Jugoslavija se trudi da ostane neutralna. Ne može se reći da i njezini interesi nisu ugroženi u izvesnoj meri, ali bi ulazak u rat, neizazvan neposredno, mogao imati daleko težih posledica nego što je zasad to ugrožavanje. Knez namesnik Pavle, koji lavira, govorio je 1. decembra 1940. iz srca celog naroda, kad je naglasio da je naša ljubav za mir velika, ali da su naša nezavisnost i celokupnost našeg državnog područja iznad te ljubavi. Srpski narod dobro zna, šta u celoj prošlosti duguje svojoj slobodoljubivosti i da je, po rečima velikog dubrovačkog pesnika, sloboda "dar, u kom sva blaga višnji nam Bog je dao".