Duž reke Jablanice i njenih pritoka postojali su povoljni uslovi za ljudska staništa još od praistorije. To potvrđuju i arheološka nalazišta na tlu Gornje Jablanice, koja sadrže materijalne tragove života najstarijih stanovnika ovog kraja, oružje i oruđe od čvrstog i trajnog materijala (kamen, kosti i metal), keramiku, grobove i ostatke zgrada za stanovanje. Od bronzanog doba do pojave Slovena na tlu Gornje Jablanice može se pratiti život paleobalkanskih plemena, raznih naroda i etničkih grupa. Arheološka nalazišta u Gornjoj Jablanici daju etničku sliku ovog područja u dugotrajnoj eposi koja se neprestano menjala. Od sredine X do VIII  veka, pre naše ere, u unutrašnjosti Balkana poznate su nekoliko etničkih grupa u poznoj fazi bronzanog doba. Iliri, Tračani, Dardanci, Tribale, Meze i Dačani. Kultura ovih plemena razvijala se kontinuirano do rimskih osvajanja.
            Nalazišta sa ostacima praistorijske kulture iz raznih perioda nalaze se u Medveđi, Petrilju, Lapaštici, Drencu (Vrtop), Lecu, Lisavcu i Rasovači, Gajtanu, Tularu, Gornjem Bučumetu, Šišincu, Borovcu, Brveniku, i udrugim naseljima. Kod rudnika Lece i u Medveđi nađeno je naselje bubanjsko-humske grupe iz ranog bronzanog doba, u Borovcu,  lokalitet ,,Vukmirov grob’’,  utvrđenje iz metalnog doba. Iznad leve obale Banjske reke nalazi se lokalitet iz halštatskog doba (kasno bronzano doba). Iz predrimskog vremena antičkog doba u Gornjoj Jablanici ima malo materijalnih ostataka, kao i metalnih predmeta i novaca u Medveđi, Lecu i Sijarinskoj Banji.
            Posle oslobađanja Gornje Jablanice 1878. godine od Otamanske Turske, Medveđa postaje središte i centar ovog kraja do danas. Medveđa se razvila u gradsko naselje uz dolinu reke Medveđe - Jablanice. Medveđa je administrativni, zdravstveni, privredni, saobraćajni i školski centar Gornje Jablanice, za 44 naselja. Od Leskovca je udaljena 43, a od Lebana 22 km. Visinski položaj Medveđe,  na nadmorskoj visini od 355 m, a pojedine periferne mahale (Batakovići) dopru do 670 m.
            Najstariji pomen o Medveđi potiče iz srednjeg veka. Za vreme Dinastije Nemanjića  postojalo je naselje Glubočica (Dubočica), zatim Goljak i Podgor,  u široj okolini Novog Brda. U poznom srednjem veku pominju se i male župe Banja, Medveđa i Tulare. U knjizi dubrovačkog trgovca Mihaila Lukarevića (1436 - 1441) pominje se selo Medveđa,  kao prvi pismeni pomen Medveđe. U turskom popisu oblasti Brankovića iz 1455. godine pominje se današnja Medveđa pod imenom Međeđa. U turskom defteru iz 1584. godine pominje se Medoka i manastir Sv. Arhanđela u Medveđi, sa dva  kaluđera. Putopisci pominju  u XVII veku Medveđu kao Medoka, a kasnije kao naselje Dedić. Bila je u Tursko vreme zaseban kadiluk. U ostacima hrišćanske - srpske crkve u Medveđi pronađen je stari Trebnik, s kraja XVI veka. Sve crkve i manastir u Medveđi podigli su Srbi u vreme Nemanjića, Lazarevića i Brankovića.

Gornja Jablanica je oslobođena 1878. godine,  a Medveđa 21. januara (3 februara) iste godine. Naseljavanje Medveđe otpočelo je leta 1878. godine, odmah po Berlinskom kongresu i nastavljeno 1879, 1880, i 1885. godine. Medveđa je bilo privlačno mesto za koloniste sa Kosova, Metohije, Crne Gore i Hercegovine.
Prvi naseljenici u Medveđi bili su Srbi zv. Pećanci, sa Kosova i Metohije: iz Peći, Smaća, Keva Duševića, Kline, Kijeva, Ćubrila, Dragunjeva, Bare, Krive Reke, Grebnika, Mlećana, Dugunjeva, zatim iz Crne Gore i Hercegovine. Među prvim porodicama koje su se doselile u Medveđu leta 1878. godine bile su Dimići, Batakovići, Đorđevići, Armuši, Popovići, a posle njih Terzići, Mladenovići, Simići, Gvozdići, Jovići, Brusaći, Dimitrijevići,  Dragunjci, Ljubisavljevići, Mijatovići, Kostići, Babići, Pavlovići, Perići, Duganići, Stanušići, Denići, Jankovići i drugi.

U statističkom popisu iz 1878. godine nije zabeležen nijedan stanovnik, što znači da je naselje Medveđa tada bilo nenaseljeno. Prema poslednjem popisu, u opštini Medveđa živi 10.491 stanovnika, odnosno po 20 na 1 km2 . Od pomenutog broja zaposleno je 1.521 u opštini, ustanovama, zadruzi i organizacijama, dok 181 lice radi u privatnom sektoru (preduzetnici). Broj zaposlenih na 1.000 stanovnika je 145, a nezaposleno 120 lica. Opština Medveđa spada u nerazvijene opštine Republike Srbije gde je prosečan prirašataj 16,8 (1991 - 2002),  zaposlenost 14,5 na 1.000 stanovnika, a 120 nezaposlenih lica, a narodni dohodak je 16,9 odsto republičkog proseka. U zdravstvu radi 21 lekar, odnosno dolazi 500 stanovnika na 1 lekara, socijalnom zaštitom je obuhvaćeno 321, a socijalnu pomoć koristi 624 lica.

Medveđa, kao opštinsko mestu u središtu Gornje Jablanice, postala je 5. XII 1885. godine. Medveđa je proglašena za varošicu 31. decembra 1921. godine ukazom kralja Aleksandra I Karađorđevića. Pre toga, žitelji medveđe su tri puta pokušavali da njihovo mesto dobije status varoši. Prvi put 1900. godine. Tada su tražili da ovo mesto dobije ime – Dubočica! Naradna dva pokušaja usledila su januara 1907. i avgusta 1908. godine. Ukaz o proglašenju medveđe za varoš, što se smatra najznačajnijim datumom u istoriji ovoga kraja, danas se brižljivo čuva u zgradu SO Medveđa.

SO Medveđa